Topinambur.net.pl

Słonecznik bulwiasty - Helianthus tuberosus- Topinambur

"Polski żeń-szeń", "cytrus Północy" czyli słonecznik bulwiasty (Helianthus tuberosus) - cukrzyca, choroby gastryczne, otyłość, choroby serca.
Raz posadzony plonuje conajmniej dziesięć lat - alternatywa dla ziemniaków.

 Topinambur

Topinambur Helianthus tuberosus L. należy do roślin wieloletnich z rodziny astrowatych Astraceae , ma wysoką , wzniesioną łodygę (2,5-3,5 m) z bujną zieloną masą liści. Liście górne są podłużne jajowate lub lancetowate, dolne sercowate, grubo piłkowane i zaostrzone.
Jest bardzo dekoracyjną rośliną z kwiatami podobnymi do słonecznika, ale dużo mniejszymi. Koszyki kwiatowe o średnicy 4-8 cm wzniesione są prosto, z zielonymi lancetowatymi listkami okrywy. Kwiaty języczkowate są żółte, płonne, rurkowate, ciemnożółte, obupłciowe, przypominające małe słoneczniki. Bulwy nie maja zazwyczaj określonego kształtu,  Podziemna część rośliny szybko się rozrasta na dużej powierzchni. Jedna roślina może wytwarzać do 50-80 bulw różnych rozmiarów.

 

Topinambur jako sposób dokarmiania zwierzyny leśnej 

Właściwości odżywcze i odporność na niskie temperatury czyni tę roślinę znakomitym sposobem dokarmiania dzikiej zwierzyny ( Zwierzyny łownej )

Zapach bulwy topinamburu dla zwierzyny wyczuwalny jest z dużych odległości więc plantacja lub miejsce wyłożenia karmy jest szybko odnajdywane przez zwierzęta.

Nadleśnictwa, Koła łowieckie oraz inne instytucje dokarmiające zwierzynę dziką wysoko cenią sobie bulwy Topinamburu jako treściwą pasze i prosty sposób dokarmiania.   

  

Właściwości lecznicze topinamburu

Wartości odżywcze bulw topinamburu są godne polecenia, zwłaszcza osobom chorym na cukrzycę, zawierają bowiem nie skrobię, lecz aż 18% inuliny, przekształcającej się we fruktozę (cukier prosty) dobrze tolerowaną przez diabetyków. Walory lecznicze topinamburu zostały wykorzystane przy produkcji leku o nazwie Topinulin , dostępnego w aptekach. Można go stosować w celu poprawienia przemiany materii i utrzymania właściwej mikroflory jelit, w profilaktyce cukrzycy, nowotworów, chorób serca i naczyń oraz przy niewydolności nerek i arytmii serca. Ponadto wzmacnia układ odpornościowy i pomaga w stanach przewlekłego zmęczenia. Bulwy topinamburu są bogatym źródłem potasu, żelaza oraz tiaminy. Nie zawierają tłuszczu ani cholesterolu.

Poza substancjami zapasowymi bulwy zawierają niezwykle liczne i różnorodne związki, m.in. ustalono, iż zawartość kwasu askorbinowego (witamina C) i tiaminy (witamina B1) w bulwach topinamburu jest dwukrotnie większa niż w ziemniakach, które również stanowią niedoceniane źródło tych witamin. Bulwy zawierają także dużo potasu, cynku, fosforu, żelaza, a przede wszystkim krzemionki – tutaj, topinambur bije wszelkie rekordy.
Jednym z ważniejszych węglowodanów jest rozpuszczalna w wodzie inulina, składająca się z prostych łańcuchów fruktofuranozy połączonych wiązaniami glikozydowymi. Inulina w organizmie człowieka ulega hydrolizie do fruktozy, która może być bezpiecznie używana przez chorych na cukrzycę ze względu na odmienny tor metabolizmu w porównaniu z glukozą, utylizowaną jedynie w obecności insuliny.

Inulina i fruktoza są gotowymi produktami do wykorzystania przez komórki organizmu, dlatego mogą służyć w leczeniu i zapobieganiu cukrzycy. Według niektórych danych stosowanie topinamburu nie tylko powoduje normalizację glikemii, ale także może mieć korzystny wpływ w przypadku występowania retinopatii cukrzycowej.
Inulina, łącznie z pektynami i błonnikiem, wiąże dużą ilość niepotrzebnych i szkodliwych związków, takich jak metale ciężkie, radionuklidy, cholesterol, kwasy tłuszczowe, związki toksyczne. Związki te trafiają do organizmu z pożywieniem lub są wytwarzane w świetle jelita; efektem zaburzeń procesów przemiany materii w organizmie może być niestrawność jelitowa, zatrucia, alergie; bardziej odległym skutkiem może być upośledzenie czynności detoksykacyjnej wątroby. Inulina pobudza kurczliwość ściany jelita, co powoduje wydalenie zbędnych, szkodliwych substancji oraz regulację fizjologicznych czynności człowieka poprzez normalizację stolca w uporczywych zaparćach.
Inulina podnosi sprawność energetyczną komórek organizmu (każde obciążenie komórki prowadzi szybko do wyczerpania rezerw energetycznych; następstwem tego może być przesunięcie wartości pH. niedobór tlenu, śmierć komórki) komórka otrzymuje do dyspozycji substrat energetyczny w postaci szybko i łatwo przyswajalnego monocukru – fruktozy.
Inulina zapobiega również infekcji dróg moczowych. Część fruktozy nie strawionej w przewodzie pokarmowym wydalona zostaje przez błony kłębuszków nerkowych do pęcherza, gdzie działa na zasadzie przylegania do niej bakterii chorobotwórczych.
Topinambur ma także działanie hepatoprotekcyjne i immunostymulujące, które to działania są coraz częściej uważane za niezbędny element profilaktyki chorób nowotworowych.
Na rynku światowym od dawna są dostępne preparaty zawierające wyciąg z topinamburu, również na polskim rynku został zarejestrowany ostatnio taki preparat (TOPINULIN).

Topinambur był i nadal jest często stosowany w medycynie ludowej. Oto przykłady receptur zaczerpniętych z doświadczeń różnych narodów:

W chorobach serca, naczyń krwionośnych i w cukrzycy:
Sok z bulw topinamburu – 100 g
Sok z owoców kaliny – 50 g
Sok z czerwonego buraka – 50 g
Sok z marchwi – 50 g
Zmieszać. Przyjmować po 50 g w ciągu dnia.

W chorobach reumatycznych (kąpiele):
Zieloną (nadziemną) część rośliny w ilości 1-1,5 kg pokroić (niezbyt drobno), włożyć do garnka, zalać wodą i gotować 20-25 minut. Następnie wywar odcedzić, wlać do wanny, rozcieńczając 1: 5 wodą. Poleżeć 10-15 minut, następnie umyć mydłem. Taki sam wywar można sporządzić z suszonych bulw i pędów.
Kąpiele można stosować codziennie lub, co drugi dzień. Po cyklu 20 zabiegów należy zrobić 15-20 dniową przerwę.

W celu ogólnego wzmocnienia organizmu:
Pić napar z: liści czarnej porzeczki (3-4 szt.), jarzębiny (5 szt.), młodych liści topinamburu (3-4 szt.), trochę mięty lub melisy; można także dodać do smaku czarną herbatę.

Ze względu na wielokierunkowe działanie terapeutyczne topinamburu warto wykorzystywać tę roślinę w kuchni. Latem można go dodawać do sałatek. Bulwy należy zetrzeć na tarce, dodać sałatę, natkę pietruszki, szczypiorek, sok z cytryny lub śmietanę. Smaczne i odżywcze są upieczone bulwy topinamburu w piekarniku, tak samo jak ziemniaki. Można zrobić również placki z bulw, podobnie jak ziemniaczane: 1 kg bulw zetrzeć na tarce, dodać 1 kubek ciepłego mleka, 1 jajko, 2,5 kubka mąki, sól, pieprz, smażyć na gorącej patelni.
Topinambur można konserwować i marynować z cebulą i czosnkiem, marchwią zalewając sokiem pomidorowym i octem lub kisić jak kapustę.